Rafael ’20 (18): de hand van God

Neeneeneeneeneeee…ik heb het niet over Maradonna en ook niet over voetbal 😉

Misschien had je’t al gezien in blog 17 uit deze reeks maar ik heb de linkerarm van Galatea ook afgewerkt. Die had ik eerder niet gedaan omwille van het kleurverschil tussen haar beide armen en ik dus eerst wou nagaan hoe de verhoudingen zouden vorderen. Maar nu is de arm helemaal klaar. Ik maakt ook een hernieuwde aanzet tot de dolfijnen. De loshangende resten van de riemen zijn ook uitgewerkt al zal ik ze later zeker nog eens moeten overdoen om ze te “verfrissen” nadat het water op de achtergrond is ingekleurd.

Maar weet je wat mij opvalt bij die handen van Galatea? Ten eerste het gebrek aan kracht. Terwijl overal de spieren van het scherm spatten, zijn haar vingers – die de teugels van de dolfijnen vast houden – wel erg ontspannen om zoveel kracht op te vangen. Ik ken niemand die een paard in toom houdt met z’n wijsvingers…Toch?

En dan is er ook nog de vorm, de houding van de vingers…Moet je eens op letten… Opvallend hoe ze lijken op die vingers uit het andere schilderij uit de Sixtijnse kapel…Beide handen verwijzen precies naar die andere 2 handen die het teken van leven (God schenkt Adam het leven) terwijl dit schilderij helemaal gaat over “het nieuwe leven” van Galatea. Dat kan geen toeval meer zijn. Adam en God zijn wel 2 jaar ouder (1512) dan dit schilderij (1514).

Rafael ’20 (17): c’est l’amour

Een paar blogs overgeslagen. Niet dat ik niet heb getekend, er viel gewoon even niets of toch niets interessants te vertellen. Behalve dat er weer zo’n 10a15uren verstreken zijn.

Wat zijn de nieuwe verschillen in een notendop?

Een nieuwe nereïde komt in beeld. Ze zit op de centaur/pegasusachtige. Met prachtige goudgele haren wapperend in de wind houdt ze zich vast met de arm over de schouder van de centaur.

De centaur is afgewerkt. Dat was wel een hele klus. Alleen aan het paardendeel van die figuur heb ik toch wel zo’n 6uur gewerkt. Al ben ik wel tevreden over het resultaat het was niet evident. Net zoals de andere figuren is ook deze centaur getorst om zijn ruggegraat. Maar omdat het bij deze minder mogelijk is dan bij de andere figuren (door de nereïde op zijn rug?) draait Rafael het gezicht en in het bijzonder de ogen zo sterk dat het bijna pijnlijk wordt om naar te kijken.

Merkwaardig daarbij is dat de centaur alle contact verliest met de andere figuren. Stel dat hij naar de nereïde had gekeken dan was dat op zijn minst een heel interessant en spannend beeld geweest. Want net dan zou het contrast tussen de nereïde links, die wel lijkt te vechten met Triton, en deze nereïde niet groter kunnen zijn. Nereïden zijn volgens het verhaal voorzien heel bleke huid en dat kan je niet echt zeggen van de nereïde rechts. Ze is erg roze van huid en haar blik, de omhelzing van de centaur laat er weinig twijfel over bestaan hoe de verhouding tussen die twee wel zit. De centaur daarentegen kijkt boven de nereïde uit. Alsof hij naar een putti (een engeltje uit het bovenste deel van het paneel) wil kijken maar ook dat is niet het geval. Hij kijkt naar (n)ergens en lijkt een beetje bevreesd. Tenzij hij bang is dat zijn bladerenhaar in de war zou geraken door de blonde lokken van de nereïde. Dat zou nog wel eens een uitleg kunnen zijn 😉

Opvallend is dat de centaur dus ook vleugels heeft. Was het de bedoeling dat hij hiermee gemakkelijker over de zee kon lopen?

31

Rafael ’20 (16): een beetje Papagueno

Triton laat ik even links liggen, hij is niet “af”, zijn vissenstaart moet er nog bij maar ik vrees een beetje dat als ik me daar in verdiep dat wel ’s effect zou kunnen hebben op de kleuren van de andere figuren op het canvas.

Volgens een verwarrende uitleg uit Wikipedia zou Triton over het water rijden met paarden en zeemonsters en blies op de kinkhoorn om de golven te bedaren. Wat mij nu niet duidelijk is, is of de 3 andere mannelijke figuren dan wel andere interpretaties zijn van Triton (een beetje als een stripverhaal), of het zijn broers zijn of andere figuren. Wikipedia geeft 2 namen van zussen van Triton en spreekt van 3 broers maar geeft geen namen van de broers. Ik vind ze ook niet op het internet.

Ik ben dus begonnen aan 1 van de 3 mannelijke achtergrondfiguren en in 2 dagen heb ik die ook afgewerkt. Voor zover ik het met zekerheid kan zeggen is dit de eerste figuur die ik ook als helemaal afgewerkt bezie. De andere figuren zal ik achteraf nog wel een finishing touch geven maar deze lijkt me helemaal afgewerkt. Wat valt op bij deze figuur? Vooreerst zijn rode hoofd: het lijkt bijna of hij aan het blazen is op een hoorn/trompet die verstopt zit. Mij doet het denken aan zo van die momenten waar je voor de kinderen een lange worst-ballon opblaast en er bijna meer lucht uit uw gat komt dan uit uw mond 🙂 De donkerdere kleur maakt wel duidelijk dat er (letterlijk) met veel getoeter wordt gevierd.

Daarnaast valt ook hier de dynamiek van de figuur op. Hij is niet zo getorst rond zijn as zoals de andere figuren en als typisch voor de hoog renaissance. De dynamiek komt uit (alweer) de kleur van zijn hoofd, de gespannen spieren maar domweg ook het geslacht van de figuur. De dynamiek toont dat de fluit de beweging van de hoorn niet volgt en dat duidt op een “vertraging” ofte dus het bovenlichaam beweegt sneller dan het onderlichaam kan volgen. En dan zou je kunnen zeggen: “maar zijn benen staan dan wel weer goed”. Dat klopt ook. De figuur staat oorspronkelijk zijwaards zoals je hier kan zien. Zijn bovenlichaam komt daarbij van een frontale positie (hij heeft u zojuist betoeterd) en draait nu door naar de positie waar hij oorspronkelijk uit is gekomen. Vandaar dat hij in eerste instantie niet lijkt te zijn bewogen. Echter mocht dat het geval zijn, dan zou hij er geen enkel belang bij hebben om zijn benen te spreiden. Het zou eenvoudiger zijn om dan stokstijf en recht zijwaarts te toeteren. De blauwe Peter Pan-“dingen” op de billen van de figuur zijn wat belachelijk, het doet me een beetje denken aan Papagueno 😉

Teaser: onder deze figuur geef ik een aanzet tot de dolfijnen maar die volgen later nog wel.

Rafael ’20 (15): Spieren van Arnold

Normaal zet ik eerst de tekst en dan de foto’s maar nu eens omgekeerd en dat heeft een goede reden. De vorige blog sloot ik af met een aanzet tot Triton. Hij heeft duidelijk de donkerste huid van alle figuren op het schilderij. Zo bleek als de zeenimf is, zoveel donkerer is Triton tov Galatea. Maar – zie ook vorige blog – het hield me al een tijdje bezig dat onze beide dames er behoorlijk “gespierd” uit zien. Ze deden me meermaals denken aan de schilderijen van de vrouwen van Michelangelo. Het valt toch wel op dat Rafael en Michelangelo mekaar hebben gekend en beïnvloed. Al zijn de vrouwen bij Rafael (gelukkig) nog vrouwelijk terwijl je bij Michelangelo daar bij momenten wel zou gaan aan twijfelen.

De zeenimf is voorlopig afgewerkt. Daar blijf ik af tot ik verder in het beeld kom. Triton op het menu. En dan moet je eens kijken hoe ik de tekenstijl heb aangepast (zie detail van de arm). Hij is veel ruwer dan ik normaal teken. Ik begin me meer en meer in de snelle – ik wil er rap vanaf zijn – “virtuose” (het moeilijke woord dat “kenners” graag gebruiken) stijl van Rafael in te leven. Hoe meer ik vorder hoe meer is slordigheden in het schilderij ontdek. Dingen die je eigenlijk niet verwacht van een Rafael. Zo is op het origineel de structuurlijn van de kin van Triton nog helemaal te zien, iets wat helemaal niet logisch is bij zo’n behaarde man (of is het nog de curve van het lichaam van de zeenimf?). Het niet ingekleurde blad links boven aan zijn hoofd, lijnen die tot niets leiden,…slordig. Maar ook in de verfstreken merk je duidelijk dat hij snelheid wil halen.

Maar de snelheid heeft ook zijn charme. Het is als een viool gebruiken bij rockmuziek. Iets als Music van John Miles.

De zwier waarmee je verfstrepen zet, dan kan je niet met kleurpotloden. Dat kan je wel met krijt. Dat is plezant. Maar goed, het is een interessante oefening om de “strepen” van de verfborstel in de potloodtekening te krijgen. En terwijl ik teken, smul ik van de lessen anatomie en droom een beetje weg naar de films van Conan of Terminator…

Rafael ’20 (14): de tijdslijn

Voor ik verder vertel over mijn ervaringen bij het tekenen van deze Galatea is het toch wel belangrijk nog even een schets te geven van de tijd waar we ons bevinden…

We situeren ons bij het maken van dit schilderij in het midden van de renaissance; 1512 om precies te zijn. Ik lijst een paar Vlaamse en Italiaanse schilders op en de periode waarin ze hebben geleefd. Haal je een beetje de schilderijen voor de geest: Van Eyck – Michelangelo – Rubens.

Ik laat de “platte” schilderijen van de middeleeuwse kasteelkunst buiten beschouwing van deze tijden. Ik wil hier enkel duiden op de evoluties. Van Eyck  – gekend als prominent schilder – maakt er brave, stijve Maria beelden van. Verfijnd, erg breekbaar, in een zacht licht dat wel een richting heeft maar toch geen harde contrasten kent. En dan – wel 100 jaar later – leggen we daar Michelangelo naast. Om eens niet Rafael te kiezen. Dat is heel andere koek! Dynamiek en beweging. Spierenbundels, een uitspatting van kleuren, licht en donker wisselen mekaar af, de overdaad aan figuren is niet te overzien. En als laatste Rubens – ook zo wel 100 jaar later – waarbij de beweging wel lijkt alsof alle modellen (inclusief paarden) op een plateau zijn gezet en deze met veel geweld wordt gekanteld. Overdreven veel beweging, overdreven draperieën, wilde paarden, contrasten die bijna geen grijswaarden meer kennen. Kortom: over een periode van ongeveer 200 jaar stappen van de klassieke muziek over naar galmrock om dan te eindigen met punkgitaren.

Ik wil u dat even meegeven omdat Rafael voor mij ergens al die stijlen tegelijk aankan. Hij combineert ze echter niet maar goh…Als ik de madonna’s bekijk en dat naast bvb het portret van Baldassare Castiglione en de manier waarop die werken gemaakt en geschilderd zijn vergelijk met het schilderij van Galatea…dan zijn er toch wel héél véél dingen nog te vertellen…

Rafael ’20 (13): Triton en de Nereïden

Ik heb nog wat verder gewerkt aan de figuur links van Galatea. Ook zij is een zeenimf maar ze lijkt wel in een kat-en-muisspel met Triton (Triton is half mens, half vis, hé Ariël). Triton is een god uit de Griekse mythologie. Triton was een zoon van Poseidon en Amphitrite en broer van Rhode, Kymopolea en Benthesikyme. Als Poseidon in een vrolijke bui was, ging hij naar het wateroppervlak met zijn vierspan. Triton reed dan over het water met paarden en zeemonsters en blies op de kinkhoorn om de golven te bedaren. Er wordt met de andere figuren ook nog verwezen naar die kinkhoorn en de rijden over het water. Daarover later meer.

Wat me wel opvalt is dat die andere zeenimf een stuk bleker is van huidskleur dan Galatea. Ze is zo bleek, eerder grijs, dat ik het kleurenpatroon eerder zou gaan gebruiken om een overledene te schilderen dan een levende. Merkwaardig. Zou er een onderliggende betekenis zijn?

De Nereïden zijn in de Griekse mythologie de dochters van de zeegod Nereus en Doris, een Oceanide. Deze zeenimfen worden verondersteld blauwe haren te hebben. Ze vergezellen, samen met de Tritons, de zeegod Poseidon en ze zijn zeelui behulpzaam tijdens zware stormen.

Elke nimf vertegenwoordigt een facet van het zeeleven, zoals golven, kusten en stranden en/of vaardigheden van zeelui, zoals kracht, snelheid, bekwaamheid enz. Ze wonen samen met hun vader in een zilveren grot op de bodem van de Egeïsche Zee. Officieus was Thetis hun leidster. Enigszins apart staat de koningin van de zee, Amphitrite, maar zij heeft dezelfde ouders.

Er wordt vaak aangenomen dat hun aantal vijftig was, maar nergens is daarvan een complete lijst te vinden.

 

Rafael ’20 (12): de triomf van Galatea 2

En nu denkt ge na de vorige blog dat ge weet waar die triomf over gaat newaar? Mis! Die triomf gaat helemaal niet over de affaire van Galatea en Acis en diene cycloop Polydinges. Jajajaaa…dat hoort wel bij het verhaal van Galatea maar wat Rafael schildert is niet het tragische lot van deze geliefden. Maar dat is niet “de triomf van…”

Rafael heeft er voor gekozen om Galatea af te beelden terwijl ze de apotheose bereikt wat zoveel betekent dat ze na haar dood zou opstijgen om zich aan te sluiten bij alle andere goddelijke wezens. Dit als beloning voor haar geduld en uithoudingsvermogen bij alle beproevingen die ze in haar leven heeft meegemaakt. Het is een beetje een heilig verklaring avant la lettre.

Het schilderij is dus een persoonlijk feestje, een finale fuif. In het schilderij krijgt Galatea duidelijk de wind van voor wat ook weer toont dat het niet altijd zo gemakkelijk is gegaan. Het zou geen renaissance zijn mochten ook de andere figuren geen bijzondere betekenis hebben, maar daarover later meer.

PS: kunstweetje van de zomer: Dit schilderij is het enige met een verhaal uit de Griekse mythologie dat Rafael schilderde.

Rafael ’20 (11): de triomf van Galatea

Omdat alleen vertellen over tekenen en de probleemkes die ik onderweg tegen de potloodpunt loop niet altijd zo boeiend is, vertel ik deze keer eens iets anders. Want terwijl ik teken staat mijn hoofd natuurlijk niet stil. Terwijl ik teken vraag ik me hoe het origineel technisch werd opgebouwd. Maar ik stel me ook vragen over het onderwerp, de personages, het hoe en waarom.

Deze keer stelde ik me de meeste voor de hand liggende vraag: “de triomf van Galatea”…over welke triomf gaat dat precies. Het is niet dat het voor de hand ligt, zoals bij de overwinning van een koers.

Galatea is een zeenimf die verliefd is op een gewone mens (ge kent dat wel hé, Ariël). In een paar lijnen uitgelegd: Galatea is geen misse. Omdat ze er zo smakelijk uit ziet, ziet cycloop Polyphemus haar wel zitten. En in de tijd van Grieken moest ge dat niet zomaar afwijzen. Maar Galatea had al een lief: Acis. Dus vond Polyphemus er niet beter op dan een rotsblok op Acis zijn kop te smijten. Allez, in de rapte zeggen we wel dat Acis “maar” een herder was maar eigenlijk was hij de zoon van natuurgod Pan en de waternimf Symaethis, dus zo “normaal” was die Acis nu ook weer niet…

Enfin, Acis zit daar met dat rotsblok op zijn donder en vond dat eigenlijk niet zo plezant. Een paar tanden kwijt, een blauw oog, zijn haar in de war en hij was dood ook. Het bloed stroomt met liters van onder het rotsblok. Daarop tovert Galatea in haar verdriet het bloed om tot een rivier: de Acis. Daarbij is Acis dan vereeuwigd in gedachten.

De rivier ligt op één van de Liparische Eilanden die zijn gelegen ten noordoosten van Sicilië in Italië.

Hieronder 4uur werk…’t is me wat. Ik vraag me, naast bovenstaande, af van waar dat stuk blauwe stof op het been van Galatea plots komt. Het lijkt wel transparant te zijn maar kent geen begin of einde. Het loopt over van rood naar blauw en dan terug naar rood. Een optisch truukje om meer diepte in de beweging te krijgen? Maybe…

 

Rafael ’20 (10): sje ta doojr – doe de zwengel –

3uur verder…En ja hoor daarbij heb ik enkel aan dat blauwe stukje knielap en het streepje rood gewerkt. Er zaten zo hier en daar wat plooikes in (understatement) die vragen wel wat aandacht. Maar ‘k vind het resultaat niet slecht (we gaan de lat ook niet verlagen hé) en ben tevreden van wat het geworden is. Het rechterbeen van Galatea is ook aangepakt en lijkt nu wat donker, te donker tov het bovenlichaam maar dat komt wel goed. Het is logisch dat dat been donkerder is want het zit onder haar superwoman-cape. De juiste indruk krijg je pas nadat die cape er ook zal staan, dan wordt de hele zone donkerder rood. Jajaja…ik weet het, ik stel uw geduld op de proef maar ik kan ook maar niet meer doen dan verder tekenen hé. Het is zo niet het formaat van tekening dat je op een dag of twee klaar hebt zo ni zo 😜😊😘

Je mag er gerust een sje ta doojr-zwengel bij placeren of gewoon de deur dichtdoen is ook goed 😁

Rafael ’20 (09): de “mantel” van Galatea

Er wordt naarstig voortgewerkt aan de tekening. En bij dat tekenen zijn mij toch wel een paar dingetjes opgevallen…

Op het origineel zijn meerdere retouches te zien rond de “mantel” van Galatea. Ik dacht eerst dat het scheuren waren maar in de hogere resolutie is het duidelijk dat het niet toevallig op die plekken is dat er een “streep” staat.

Ik kan er nog in komen dat, wanneer je schildert je eerder voorzichtig bent en dus een kleine marge neemt zoals de groene pijlen aangeven. Al zou dat niet echt mogen zijn want een schilder die kan “dekkend” werken en dus zou thv de groene pijlen de zee eerst moeten geschilderd zijn om daarna de rode stof erover aan te brengen. Nu krijg ik zo de indruk dat Galatea er eerst was en de zee tussen de figuren is geschilderd. Dat lijkt me onwaarschijnlijk maar misschien wordt dit nog helderder met de tijd. Met tekenen kan ik niet dekkend werken en dan maakt het niet zo uit waar ik mee begin. Meestal werk ik de achtergrond pas na de tekening af maar dat kan ook omgekeerd (al moet je als tekenaar dan wel de oppervlakte waar de figuur moet komen blank laten).

Maar er staan nog rode pijlen op deze afdruk. Die zien er wel heel merkwaardig uit, zeker de middelste. Die suggereert dat er ooit een hoek met stof is geweest maar dat die hoek ik overschilderd waardoor Galatea een soort van vleugels krijgt. Al hebben nimfen in de regel geen vleugels.

Maar intussen ben ik ook alweer een paar uren verder en vordert ook mijn tekenwerk. Mijn kleuren wijken af van bovenstaande foto. Bovenstaande foto is een goeie foto maar geen hoge resolutie. Kleurschakeringen vervallen daardoor. Ik vermoed dat de foto wat is bijgewerkt, de hoek waaruit het schilderij te fotograferen valt is niet echt gemakkelijk. Je moet al een zeer hoog statief hebben om er recht voor te staan. En met de corona is het mij helaas onmogelijk om ter plekke de kleuren te gaan bestuderen. Spijtig maar ‘k zal er moeten mee leven. Ik ga later wel ’s kijken als het allemaal weer kan 🙂 De laatste foto in de reeks is een stuk geler dat de andere foto’s. Ik heb mij inmiddels een LED-daglichtspot gekocht. De “bleke” foto’s zijn getrokken in sterk daglicht terwijl de ene gelere foto met gewoon zonlicht is getrokken. De tekening benadert in het echt meer die kleur. Tekentechnisch werk ik wel liefst met kunst-daglicht (6500K)

 

 

Rafael ’20 (08): gezichtsmassage

Na een nachtje slapen ben ik minder tevreden over het gezicht van Galatea. Er is iets mis mee maar ik kan er de vinger niet op leggen. Ik heb een paar kleine aanpassingen gedaan maar ik krijg de torsie van het gezicht niet correct. Ze lijkt molliger op mijn tekening dan op het originele schilderij. Kak! En ik zie het niet…

Gelukkig is er vandaag de technologie. Dus neem ik een digitale foto van de tekening en zet die half transparant bovenop een foto van het schilderij.

De verschillen zijn duidelijk, de pijlen spreken voor zich. Ik zet de ogen en neus op gelijke hoogte. De mond zit goed maar de rand van het gezicht zit er precies 2 millimeters naast. Ook de kin zit te laag, die moet een beetje naar boven. Het is zot hoe een paar millimeter afwijking zo’n groot verschil maakt op een tekening van dit formaat. Ik ben al blij dat de ogen en rest van de invulling van het gezicht goed zit. Hieronder 6 foto’s van tussenstappen met minuscule aanpassingen om dichter bij het origineel te komen (hoe minder “dubbel” je ziet, hoe minder afwijking tov het origineel).

Na nog een nachtje rust (afstand helpt in die situaties evenveel als de maagdelijke verschijning in de grot van Lourdes) kom ik tot de conclusie dat het gezicht goed zit maar ze is nog steeds ergens “te rond” ten opzichte van het origineel. Dan maar de hulplijn in huis ingeschakeld. Die hulplijn staat ver van mijn tunnelvisie en dat is altijd handig. “Er is iets mis met dat oor”, zegt ze. En dat ze gelijk heeft. Ik was zo bezig met het corrigeren van de linkse kant van het gezicht dat ik de rechtse kant helemaal uit het oor oog verloor. Het oor zit een “half oor” te veel naar rechts. Plastische chirurgie deel II…Eerst digitaal simuleren, dan gommen en hertekenen. Het gezicht zoals het er nu een tijdje zal blijven uitzien (tot ik weer ergens iets zie waar ik niet tevreden over ben 😉 )

Rafael ’20 (07): het gezicht van Galatea

Nu de schets klaar is, zet ik in op Galatea. HAHAHA…Ik typte “Galateau” ipv Galatea, een freudiaanse verspreking? Misschien moet ik maar gaan voor een koffie met een taartje 😉

Maar het gezicht van Galatea dus. Ik ben verliefd op de schets. Ik ben er helemaal weg van en ik zie het helemaal zitten. Dat komt goed. Yes! Het is belangrijk dat de centrale figuur 200% goed zit. Alles draait om Galatea, zowel in beeld als in het verhaal. En dat is geen evidentie; de figuur staat op 3/4 (wat al meer voorkomt) maar kijkt tegelijk naar boven (alweer een hoek) en staat helemaal getorst tegenover haar lichaam. Dat geeft een aantrekkelijke dynamiek maar een f*cking moeilijke pose om een gezicht te tekenen. Ik geef toe dat ik dat niet gewoon ben.

Een chrono van de evolutie van het gezicht. Ik ben niet content over het licht waar ik nu in werk. Het is te donker in de living en de spots geven een te geel (3000K) licht. Dringend nood aan een sterke daglichtlamp.

Rafael ’20 (06): de schets

Vandaag deel 2 van de schets opgezet. De figuren links en rechts van Galatea staan er bij. Om een beetje meer zicht te krijgen over het geheel kleur ik het gezicht van Galatea een beetje in, kwestie van de focus op de center te houden.

Nog een paar uurkes te gaan en ook de engeltjes bovenaan het tafereel staan er op. Met wat puffen en blazen. Ik blaas regelmatig wanneer ik schets, zeker voor zo’n formaten. Dat laat me toe even in het hoofd en het lijf te ontspannen voor we doorzetten tot het einde 🙂

Rafael ’20 (05): let the beast go!

OK, toegegeven, ik kon niet meteen op een andere titel komen die meteen de start van de tekening aankondigde. Maar we starten er aan. Een paar weken geleden bestelde ik een papier gekleefd op dibond. Een mens leert al eens vanuit ervaring. En die ervaring zegt dat het beter is om het papier eerst op de drager (in dit geval dibond dus) te kleven dan eerst te tekenen en dan het risico te lopen dat iets zou fout lopen bij het verkleven van de tekening… En ook inzake afmetingen heb ik geleerd na de triptiek van het leven. Het centrale paneel van die triptiek is toch wel iets te groot om met onze wagen te vervoeren. Dus voila: een paneel van 110cmx145cm als basis voor deze tekening.

Spannend om dit paneel tot bij mijn tekenruimte te krijgen. De trap wou ook deze keer niet echt meewerken en met een pas geverfde muur let je toch even op dat er geen stuk van het pleisterwerk sneuvelt. Maar ge ziet ’t al komen, het paneel geraakte wel boven maar veel marge om te gaan tekenen is er niet. Dus of ik lig dat helft van de tijd op de grond te tekenen of de zaak gaat terug naar beneden en ik installeer mij opnieuw in de living (zie ook de triptiek van het leven).

Dus de hele boel terug naar beneden en daar begonnen aan de schets van de tekening. De tekening geïnstalleerd op mijn super grote ezel (niet meer op de salontafel), potloden op de tafel en we kunnen er aan beginnen. Het liefst van al maak ik mijn schetsen in één ruk, dat laat me toe om het overzicht te bewaren. Een schets is heel belangrijk, het is de fundering van de tekening. Dus de schets moet super goed zitten. Maar na ongeveer 2uur tekenen moet ik toch stoppen, het wordt te donker om verder te tekenen (dat zie je ook wel aan de foto’s). Het is moeilijk om goed te zien maar tot nu staat Galatea op papier, een engeltje onderaan en de 2 (griezelige) dolfijnen.

 

 

Rafael’20 (04): Agostino Chigi il Magnifico

Op de tijdslijn zijn we nu ongeveer in 1509. Dus we keren een beetje terug in de tijd want tegelijk met de opdrachten van Julius II komen bij Rafael ook opdrachten binnen voor Agostino Chigi. Het had die kunnen kunnen zijn van: “aaaaaaaaaarrriiiiiiivaaaaaaaaaa Chiiigii Agostinooooooooo” maar niet dus… Agostino is een machtige bankier uit Siena die zich graag – net als die andere bankier Lorenzo – “il magnifico” laat noemen. Rafael leert Gust kennen via de kringen rond Julius II. Agostino was al bankier voor Alexander VI, nu voor Julius II en later (maar vertel het niet voort want dat weten ze zelf nog niet) Leo X. Ook Rafael zal later voor Leo X opdrachten opnemen maar dat hoofdstuk staat niet op het menu. Misschien kan ik dat nog als epiloog meegeven, wie weet.

Agostino valt onder de rubriek “stinkend rijk”. Ge kon hem wel rieken van Londen tot Caïro, zo stinkend dus. Al was ook dat bij Di Medici niet anders. Wil je meer weten over Di Medici dan kan ik je zeker de TV-serie aanraden. Agostino had nood aan een lusthof, een buitenverblijfje aan de rand van Rome. Fan zijnde van Rafael en klassieke mythen en verhalen, gaf hij de opdracht om zijn villa Farnese een beetje op te smukken.

En Rafael deed zijn werk ook hier met verve. De prachtige loggia van Psyche, het Atrium, de kamer met de trouw van Alexander de Grote,…en de loggia van Galatea. Een grote zaal met centraal een schilderij rond de figuur van Galatea. En daarmee komen we bij de zomertekening voor 2020: De triomf van Galatea. Een prachtig, dynamisch schilderij. Rafael pur sang. Het orginele schilderij is 295cmx225cm. Wie de blogs rond de triptiek van het leven heeft gevolgd, of mijn verhaal heeft gehoord, die weet dat ik dat formaat niet meer aanpak. Het past niet in de auto en ik geraak er niet mee in mijn tekenkamer (die helemaal bovenaan in huis ligt).

Mijn versie zal 144cmx110cm meten en dat op zich ook al een ferme kluit. Vanaf de volgende blog start ik met vertelsels vanuit het potlood 😉 Een verhaal vol jaloezie, intriges, moord en eeuwige liefde.

Geniet nog wat na van de screenshots met het interieur van Villa Farnese of doe de virtuele toer van de villa.

Rafael’20 (03): de pauselijke jaren

We noteren 1503 en paus Julius II is door simonie paus geworden. Hij doet een poging tot restauratie van het katholieke gezag. Zijn voorganger paus Alexander VI (beter bekend als Roderic Llançol i Borja) had er een ferme puinhoop van gemaakt, met veel sappige en controversiële histories die o.a. te zien zijn in de Tv-serie The Borgias. Julius II wil het gezag terug centraliseren in Rome. Julius II was gene gemakkelijke mens maar hij wist zich wel te omringen met de crème de la crèma (hahaha…hebdem…crèma…Italië…) van de kunst: Lorenzo Lotto, Sangallo, Bramantino (zonder ansjovis) en vooral Michelangelo, Rafael en Bramante. Waarom Da Vinci niet in dat clubje zat? Die werkte op dat moment voor Cesare Borgia, de zoon van Alexander VI.

Julius II investeert in kunst en in oorlogen. Zo strijdt hij tegen…Perugia en Venetië en meerdere concilies maar dat is nu even niet interessant. Wat wel interessant is, is te weten dat door zijn invloed Rome zijn verloren glorie terugvindt. Julius II beslist om de vertrekken in het Vaticaan (dat er toen nog niet helemaal uitzag dan vandaag) te laten (her)schilderen met thema’s die hij zelf oplegt. Er zijn zeker 2 zalen zo goed als exclusief door Rafael geschilderd. Over enkele andere zalen bestaat nog discussie. Het is waarschijnlijk dat Rafael er aan meegewerkt heeft maar niet alles helemaal door hem is geschilderd.

Volgens de overlevering is de eerste bijdrage van Rafael aan de Stanza della Segnatura. Dat is de zaal gans bovenaan, 2e deur rechts op’t einde van de gang 😉 Maar serieus; Julius II was zo onder de indruk van de bijdrage van Rafael dat hij ineens alle andere kunstenaars ontsloeg en Rafael de exclusiviteit voor de zalen toewees. En zo komen we tot de Stanza di Raffaello, de vele zalen met schilderwerken door/toegewezen aan Rafael. Klik hieronder maar op de slideshow, er zullen zeker wel bekende beelden tussen zitten.

In de fotoreeks zit het spectaculaire beeld “De School van Athene” en dat schilderij was een eerste kanshebber om de zomertekening te worden.De School van Athene stelt de zoektocht naar “de waarheid” via wetenschap (met focus op filosofie) voor. In het centrum zie je Plato (geschilderd naar Da Vinci) en naast hem Aristoteles. Het schilderij staat vol bekende namen, een beetje gelijk de cover van Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band. Terwijl Rafael met zijn schilderijen bezig is, is ook Michelangelo aan het werk in de Sixtijnse kapel. Michelangelo staat helemaal vooraan onderaan op dit schilderij voorgesteld als Heraclitus. Rafael schildert Michelangelo als een eenzaat, alleen, weg in zijn eigen gedachten. Slordig gekleed. Terwijl de andere figuren bijna allemaal een beweging in zich hebben, zit deze figuur er troosteloos bij, alsof hij moe is van een hele dag werk. Hij ziet er uit als een werkman en hoort niet tussen al die denkers. Oorspronkelijk stond deze figuur NIET op de fresco. Rafael kapte een stuk van het pleisterwerk weg om later Michelangelo toch toe te voegen. Werd daarmee de rivaliteit tussen beide kunstenaars beklonken?

Na 3 jaar schilderen is de eerste kamer klaar en Julius II is in extase. Het werk is monumentaal en subliem!

 

We hebben de periode 1510-1515 besproken voor wat het deel Rome en Julius II betreft. In het volgende deel van mijn introductie blijven we in deze tijdsband maar we verhuizen naar een andere locatie. We komen daarmee heel dicht bij het doel van de introductie: de onthulling van de zomertekening…Ik ben tegelijk al begonnen met de tekening, dus ik zit een beetje voor op wat je al kan lezen 😉

 

Rafael’20 (02): de start van een succesverhaal

We hadden Rafael achter gelaten ergens begin 1500 in Perugia. Begin 1500 (zo ergens 1504) staat hij klaar met zijn valiezen om de trein naar Firenze (ofte Florence) te nemen. Helaas…Dus nam hij maar een paard om de afstand af te leggen 😉 Maar voor hij vertrekt haalt hij nog snel een opdracht binnen voor Bernardino Ansidei. Allemaal OK maar klein probleemke, een paard, dat is een beetje gelijk een trein alleen een stuk stipter, dus dat wacht niet. De opdracht voor de Ansidei-kapel was niet klaar (of misschien zelfs niet eens begonnen) en werd pas in 1506 afgewerkt bij een terugkeer naar Perugia. Het werk op zich is belangrijk omdat het de periode van Perugia tot Perugia overbrugt. Dat Rafael zich (ook) door Perugino liet inspireren is wel duidelijk. Dat er echter veel meer en een boeiendere voorstelling van de scène ontstaat is ontegensprekelijk… Ik zet beide partijen naast mekaar ter vergelijking. Links een madonna die braafjes comfortabel in een relaxstoel zit en zowaar het midden houdt tussen een kerstboom en een lessenaar. Rechts een madonna die eigenlijk in een te smalle stoel stoel zit en daardoor iets naar voor schuift, een boek leest, links Johannes De Doper die niet naar zichzelf maar wel naar het centrale onderwerp wijst en daarbij een bevallig danspasje plaatst. Rechts van de madonna evenzeer een lessenaar maar deze is duidelijk een beetje verziend en zoekt het licht op om gemakkelijker te kunnen lezen.

Om maar te zeggen Rafael maakt vorderingen met wat hij leert. Hij pikt wel ideeën en thema’s (laat me gerust zeggen dat men in die tijd niet zo’n artistieke vrijheid had dan vandaag) maar maakt er wel het zijne van. En daarmee is het hoofd onderwerp van Rafael’s werken: Madonna’s met kind en portretten ineens ook besproken. Allez, ’t is goed, ‘k geef toe, ge krijgt toch maar een bloemlezing van enkele schilderijen (echtig waar gasten, op den duur hebt ge’t wel gehad met al die madonna’s…)

Een werk dat ik toch nog wil bespreken is het werk dat werd besteld door Atalanta Baglioni uit Perugia ter nagedachtenis van haar persoon…Of te misschien was het toch wel een beetje anders. Atalanta was de godmother van de familie en wanneer haar zoon besliste om de familie te vernietigen liet ze hem doden. Deze zet zou ze de rest van haar leven betreuren. Dus bestelt ze bij Rafael “een herinnering”. Maar daar moest nog een andere boodschap in verwerkt worden. De rivaliserende familie van Madalena Oddi bestelde eerder een altaarstuk bij Rafael en dat van haar mocht toch wel “een beetje” beter zijn dan dat van de Oddi’s. Het was tot dan de belangrijkste opdracht die Rafael had gekregen. De uitdaging was dan ook niet min. Als basis neemt hij een Perugino en tekent daar een eigen statische versie van. Maar hij moest beter doen. Dus zet hij beweging, dynamiek in zijn tekening. Het lichaam van Christus wordt niet langer vastgehouden, het wordt verplaatst. Tegelijk mixt hij de setting met wat hij bij Michelangelo heeft geleerd en er zijn wel gelijkenissen met de piëta. Door een raster over de tekening te zetten kan hij ze gemakkelijk vergroten. Na meer dan een jaar schetsen, kan het schilderen beginnen… meer weten via Wikipedia

En zo komen we in de periode van de pausen met als eerste paus Julius II. Allez, dat is eigenlijk niet echt correct want uit de vorige blog weten we dat er al viavia werk van Rafael tot bij de paus Alexander VI Borgia was gekomen. Dus strikt genomen was er al iets “pauselijks” geweest, maar laten we ons niet verliezen in details, we focussen op de grote episodes uit het leven van Rafael 😉

 

 

 

Max on tour 2020

Dit jaar (nog) geen kunstmarktjes op het programma maar wel al wat activiteiten buiten huis. Heb je zin in wat beweging? Een wandel- of fietstochtje? Dan geef ik je hieronder alvast al wat ideeën. Als er meer nieuws is, dan pas ik het bericht zeker aan. laatste update 08/07/2020

Vitrines d’amour – Linkeroever – Gent (1-14 februari)

Open Air – Openluchtexpo – Eekstuk – Gent (15 juli – 30 september)
Zomersalon Kunsthal – Gent (17 juli – 30 augustus)
Kunstmarkt – Menen (20 september)
Buren bij kunstenaars – Nieuwstraat 89 – Desselgem (17-18 oktober)
Kunstsalon Drongen – De Campagne (7-11 november)

KW25: de vergeten kunst

Elke woensdag publiceer ik een kunstweetje waarmee je kan uitpakken bij vrienden…

Dit is het laatste kunstweetje voor de zomerstop. Je kreeg er al (inclusief deze) 25 te lezen. Het was van mijn kant al zeker plezant om te schrijven maar nog veel meer om de reacties te lezen die ze teweeg brachten. Ik ga de komende maanden even herbronnen en verder op zoek naar straffe verhalen. Wie wil meehelpen of ergens iets interessants leest, mail het zeker door naar max.vanhemel@gmail.com Geef kunst een interessant leven 🙂

Om dit laatste kunstweetje goed in te zetten gooi ik er meteen de kunstwerken (ja, het zijn er meerdere) waarover we’t gaan hebben in de ring. Aan u te raden wat deze kunstwerken met mekaar verbindt…

KW24: de verloren Cupido van Michelangelo

Elke woensdag publiceer ik een kunstweetje waarmee je kan uitpakken bij vrienden…

Michelangelo Buonarroti is de Florentijnse/Italiaanse kunstenaar die we kennen van werken als pietà, David, het plafond van de Sixtijnse kapel, het laatste oordeel (ook) in de Sixtijnse kapel, de koepel van de basiliek van Rome…

Michelangelo was heel zijn leven op zoek naar “fame and fortune”. Ondanks dat hij dat ontkent in zijn (deels) verzonnen eigen biografie aarzelde hij niet om opdrachten links te laten liggen voor lucratievere opdrachten. Dat werkt wel eens maar vrienden en trouwe klanten maak je er niet echt mee. Gelukkig was het Italië van de tweede helft van de jaren 1400 nog niet voorzien van telefoon en was het dus voor klanten niet vanzelfsprekend om met mekaar in contact te treden. Voor zover die klanten dan al niet met mekaar overhoop lagen… Toch maakte bedrog deel uit van het leven de rijkste en meest bekende kunstenaar van zijn tijd.

In dit kunstweetje een sterk verhaal wat maar weinig mensen weten…

Op een bepaald moment ergens 1495 zit Michelangelo in zak en as. Hij is blut. Werken verkopen niet, geen verkoop = geen mogelijkheden tot nieuwe werken, laat staan geld om te eten. De markt is wild van oude Romeinse beelden. Daar wordt veel geld voor geboden in tegenstelling tot de werken van de hedendaagse kunstenaars. Michelangelo bedenkt een plan: als hij een beeld kunstmatig verouderd, dan kan hij het misschien verkopen als een “oude klassieker”. Zo gezegd, zo gedaan. Michelangelo zet zich aan het werk en maakt een slapende Cupido in witte marmer. That’s the easy part. Hoe zo’n knalwit nieuw beeld er nu laten uitzien als een oud beeld?

Michelangelo deed beroep op zijn “parate kennis” en ging tegelijk ten rade bij “vrienden”. Eerst besmeurde hij het werk met bruine, koffieachtige vloeistof en smeerde het geheel dan in met een mengeling van lekker verse mest met yoghurt. Deze laatste zijn nogal zuur en bevatten ook wel heel wat beestjes die een beeld snel door zijn pubertijd helpen. Om de zaak nog wat sterker te maken stak hij de hele boel dan minstens 6 weken onder de grond.

Toen het beeld terug bovengronds kwam zag het er fantastisch uit. Via een vertegenwoordiger verkocht Michelangelo het beeld aan kardinaal Riario. Helaas kreeg Michelangelo maar een klein deel van het verhoopte bedrag. De bedrieger werd bedrogen! Maar ook de kardinaal kreeg de fraude door. Technisch gezien leek het beeld wel oud maar de vormgeving, de houding van cupido verklapte wel dat het om hedendaagse kunst ging. De houding van Cupido was totaal anders dan wat men in de oudheid maakte.

Tegelijk kreeg de 21 jarige Michelangelo wroeging. Zijn carrière kon er immers regelrecht de afgrond mee induiken. Dus besloot hij de kardinaal een bezoekje te brengen en hem zijn geld terug te geven in ruil voor het beeld. Michelangelo vreesde dat hij ferm onder zijn ehm…dinges…ehm…rozen ging krijgen van de kardinaal.

 

Tot zijn grote verbazing gaf de kardinaal Michelangelo een totaal nieuwe opdracht! De kardinaal gaf Michelangelo de opdracht een groot beeld te maken voor zijn tuin en Michelangelo mocht zelf het onderwerp kiezen. Michelangelo koos voor een Bacchusfiguur. Al liep ook dat weer niet echt zoals de kardinaal het had verwacht…

Bacchus werd afgebeeld als een beschonken god. De onstabiele houding sprak boekdelen. Het beeld was anderzijds zo perfect gemaakt dat het, zelfs vandaag nog, een grote seksuele uitstraling kreeg. Vooral om de vrouwelijke vormen die Bacchus mee kreeg. Kunstkenner Vasari omschreef het als “zowel de slankheid van een jonge man als de vlezigheid en rondheid van een vrouw”. De kleine faun aan z’n zijde was een al even foute verwijzing naar wat zich binnenskamers in kerkelijke kringen afspeelde (en nog steeds afspeelt).

De Bacchus van Michelangelo is te zien in het museum Bargello (Firzene ofte Florence maar ik hou meer van Firenze). Het beeld van Cupido is helaas vernietigd bij een brand. De beelden die hierboven te zien zijn, zijn een makeover door de BBC gemaakt op basis van de tekening (hierboven) en bestaande beelden van kinderen door Michelangelo uit die periode.

bron: BBC – the private life of a masterpiece