Elke woensdag publiceer ik een kunstweetje waarmee je kan uitpakken bij vrienden…
Vandaag op het menu: Nighthawks van Edward Hopper (klikken op de foto = vergroting)
Dit iconische schilderij kent iedereen wel. Iedere postershop verkoopt het en het is ook op meerdere sites online te vinden. Laten we al eens kijken wat Wikipedia er over weet te vertellen:
Hopper ontkende dat hij het werk bedoeld heeft als symbool voor stadse leegheid en het geïsoleerd van elkaar leven, maar onbedoeld biedt Nighthawks toch een metafoor voor de verpletterende eenzaamheid van het leven in een grote stad en haar egocentrische bewoners. Hopper versterkt dat idee nog door geen deur in het café in te tekenen, waardoor de kijker ook zelf het gevoel krijgt buitengesloten te worden, alsof het een soort aquarium is. De doorzichtigheid van het vele glas kan niet voorkomen dat het een duidelijke afscheiding vormt. Tegelijkertijd geeft het een suggestie dat het binnen en het buiten in elkaar overloopt. Verder ontbreekt elke tijdsindicatie o.a. door het ontbreken van een klok in de diner waardoor een tijdloze verstening van het tafereel is opgetreden. De gesimplificeerde ‘Hopperiaanse’ weergave van het tafereel, met de dik opgebrachte verf, geeft het geheel een bijzondere expressieve kracht.
Daarnaast biedt het schilderij volop ruimte voor interpretatie en fantasieën: de psychologische spanning tussen de afgebeelde personen is voelbaar, hun illusieloze houding is zichtbaar, maar niemand weet ook maar bij benadering wat er in hen omgaat. De kijker mag rustig observeren en het zelf invullen.
Maar Wikipedia vertelt niet alles. Want…Hoe spreken wij over iemand die een hele nacht op stap gaat? Dan spreken we over een nachtuil ofte (in het Engels) a nightowl! Waarom noem je deze tegenstelling op de “early bird” dan een “nighthawk” (soort nachtzwaluw) en niet gewoonweg “nightowl”? Daar geeft Wikipedia geen antwoord op, maar ik wel 😉
Je moet weten dat de vrouw van Hopper, Jo, notities maakte over de schilderijen terwijl Edward er aan werkte. Dat notitieboek werd door Edward zelf regelmatig aangevuld met schetsjes. Het notitieboekje is op zich dus al een schatkamer aan informatie. En in dat notitieboekje staat nogal wat informatie over deze “diner” (nacht-eetbar, zoals in het liedje “Tom’s diner“).
Uit dat notitieboekje leren we over Nighthawks dat het schilderij zijn eigenaardige naam niet ontleent aan het nachtleven maar wel aan de man naast de rode vrouw (die trouwens verdacht sterk op Jo zelf lijkt).
Jo omschrijft het personage als “nachtelijke valk” (met lange snavel) in een donker kostuum en staal-grijze hoed. Wanneer het personage van wat dichterbij bekijken dan erkennen we nu wel de bek van de havik in het profiel van het heerschap. En zodoende was ook ineens de titel van het schilderij bepaald: nachthavik ofte Nighthawk.
bronnen: wikipedia en Artips
Max Van Hemel 